Spory zbiorowe po nowemu – główne założenia nowej ustawy

15 lipca 2022 r. opublikowano projekt nowej ustawy o sporach zbiorowych pracy, która ma zastąpić dotychczas obowiązującą ustawę o rozwiązywaniu sporów zbiorowych[1]. Należy spodziewać się znaczących zmian, choć to dopiero pierwszy projekt i początek całej ścieżki legislacyjnej.

Poniżej kilka najistotniejszych nowości:

Rozszerzenie możliwego przedmiotu sporu zbiorowego

Obecnie spór zbiorowy może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych. W projekcie ustawy zdefiniowano go jako spór o zbiorowe prawa lub wolności związkowe, a także o zawodowe, ekonomiczne lub socjalne zbiorowe interesy lub prawa, związane z wykonywaniem pracy. Zaproponowana definicja jest dużo szersza, co może spowodować częstsze wszczynanie sporów zbiorowych.

Określenie czasu trwania sporu

Co szczególnie istotne dla pracodawców, projekt wprowadza maksymalną długość trwania sporu zbiorowego – nie dłużej niż 9 miesięcy od dnia nieuwzględnienia przez pracodawcę zgłoszonych żądań,  z możliwością dodatkowego wydłużenia o 3 miesiące. W razie niezakończenia sporu w tym okresie w sposób wskazany w projekcie – spór wygaśnie z mocy prawa.

Wprowadzenie sądowej kontroli legalności referendum strajkowego

Kolejną istotną zmianą, korzystną z punktu widzenia pracodawcy, jest możliwość zbadania legalności przeprowadzenia głosowania w sprawie ogłoszenia strajku. Do czasu uprawomocnienia się postanowienia sądu w tym zakresie, strajk nie będzie mógł się rozpocząć.

Rozbudowanie przepisów o odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy

Doprecyzowane zostaną sytuacje, które będą uznawane za naruszenie przepisów i obarczone sankcją w postaci grzywny lub kary ograniczenia wolności. Dotyczy to zarówno odpowiedzialności osób działających w imieniu pracodawców, ale i strony związkowej (np. wprost przewidziano sankcję za ogłaszanie strajku lub kierowanie nim z naruszeniem przepisów czy ograniczanie pracodawcy w wykonywaniu swoich uprawnień wobec osób nie biorących udziału w strajku).

Pozostałe zmiany w zakresie sporów zbiorowych

Dodatkowo projekt przewiduje między innymi:

• rozszerzenie zakresu formalnych sporów zbiorowych pracy również na osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (kolejny krok po umożliwieniu takim osobom zrzeszania się w związkach zawodowych);
• wymóg prowadzenia sporu przez wspólną reprezentację organizacji związkowych, jeśli działa więcej niż jedna organizacja. Wdrożony ma zostać tryb powiadamiania o zgłoszonych żądaniach w celu wspólnego prowadzenia rokowań. W przypadku braku porozumienia co do wspólnej reprezentacji – warunkiem prowadzenia rokowań będzie uczestniczenie w nich co najmniej jednej organizacji reprezentatywnej;
• wzmocnienie roli mediacji: zmiany w zakresie prowadzenia listy mediatorów przy Ministrze Rodziny i Polityki Społecznej oraz wprowadzenie tzw. mediacji prewencyjnej.

Będziemy  na bieżąco śledzić przebieg procesu legislacyjnego i informować o jego postępach.

Lucyna Brayshaw
Partner | Radca prawny
lucyna.brayshaw@olesinski.com

Agnieszka Szary
Senior Associate | Radca prawny
agnieszka.szary@olesinski.com

[1] z dnia 23 maja 1991 r.