Jakie zmiany czekają spółki w związku z nowelizacją KSH?

13 października 2022 r. wejdzie w życie duża i długo wyczekiwana zmiana Kodeksu spółek handlowych. To jedna z największych nowelizacji KSH od lat, a poszczególne rozwiązania nadal budzą wiele kontrowersji. Do wdrożenia zmian pozostało jeszcze pół roku, ale warto już teraz rozpocząć przygotowania w zakresie dostosowywania dokumentów korporacyjnych spółek. Jakie są najważniejsze założenia nowelizacji?

Grupa spółek

Jednym z kluczowych obszarów nowelizacji jest wprowadzenie prawa holdingowego. Nowelizacja wprowadzi legalną definicję grupy spółek oraz szczegółowe zasady funkcjonowania holdingu. Jej celem jest m.in wzmocnienie roli spółek dominujących w grupach oraz zabezpieczenie zarządców spółek zależnych przed odpowiedzialnością za wykonywane przez nich polecenia spółki dominującej, przy jednoczesnej ochronie wierzycieli oraz wspólników czy akcjonariuszy mniejszościowych.

Głównym założeniem regulacji jest umożliwienie spółce dominującej wydawania spółkom zależnym „poleceń wiążących”, dotyczących prowadzenia spraw spółki i realizujących interes grupy. W praktyce podjęcie decyzji o wykonaniu bądź odmowie wykonania wiążącego polecenia pozostawiono spółce zależnej, co może spowodować wiele trudności ze względu na mało precyzyjną definicję tego pojęcia.

Szczególne obowiązki rady nadzorczej

Duża rewolucja szykuje się też w funkcjonowaniu rad nadzorczych. Nowelizacja nadaje temu organowi nowe, szczególne kompetencje i obowiązki, m.in.:

• sporządzanie i składanie zgromadzeniu wspólników lub walnemu zgromadzeniu akcjonariuszy corocznego sprawozdania z funkcjonowania rady nadzorczej,
• możliwość badania wszystkich dokumentów spółki, dokonywania rewizji stanu majątku spółki oraz żądania od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień (w konkretnie wskazanym terminie); żądania mogą dotyczyć również dokumentów spółek powiązanych oraz podmiotów zależnych,
• obowiązek zarządu spółki akcyjnej do bieżącego informowania rady nadzorczej o jego działaniach.

Najnowsze regulacje zakładają także rozszerzenie kompetencji rady nadzorczej w zakresie wzmocnienia jej kontroli nad majątkiem spółki. Według proponowanych zmian, w przypadku zawarcia przez spółkę ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką z nią powiązaną transakcji, której wartość zsumowana z wartością transakcji z tą samą spółką w okresie roku obrotowego przekracza 10% sumy aktywów spółki, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego spółki, wymagana będzie zgoda rady nadzorczej. Regulacja ta odnosi się jednak tylko do spółek akcyjnych, natomiast brak takiego rozwiązania w przypadku spółek z o.o. i P.S.A.

Niektóre z tych uprawnień czy obowiązków muszą zostać przewidziane w umowie spółki (w przypadku sp. z o.o.) lub też są domyślne, ale będą mogły zostać wykreślone (w przypadku S.A.) – stąd przygotowując się na zmianę warto przejrzeć wewnętrzne dokumenty spółki.

Komitety i doradca rady nadzorczej

Komitety rady nadzorczej są nową, fakultatywną instytucją. Mogą być doraźne lub stałe i składają się z członków rady nadzorczej, którzy pełnią określone czynności nadzorcze. Należy jednak pamiętać, że nie zwalnia to rady nadzorczej z odpowiedzialności za sprawowanie nadzoru.

Kolejną nową i ciekawą instytucją jest doradca rady nadzorczej. RN będzie mogła powołać doradcę  na koszt spółki, w celu badania określonych zagadnień spółki, w tym jej majątku.

Sformalizowanie posiedzeń rady nadzorczej

Nowelizacja wprowadzi przepisy doprecyzowujące obowiązki związane ze zwoływaniem posiedzeń oraz głosowaniem rady nadzorczej. Nowością będzie zaproszenie na posiedzenie. Treść takiego zaproszenia powinna zawierać: dzień, godzinę, miejsce posiedzenia i porządek obrad, a także sposób wykorzystania środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość podczas posiedzenia. Uchwały rady nadzorczej będą musiały być protokołowane, a protokół podpisany przez co najmniej jednego członka rady nadzorczej, np. prowadzącego posiedzenie lub zarządzającego głosowanie. Przepisy przewidują również jawność głosowań, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Business judgement rule

Nowelizacja KSH wprowadzi znaną z prawa anglosaskiego regułę business judgement rule, przewidującą zwolnienie z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji organów, które okazały się błędne. Jednak tylko w przypadku, gdy były one podejmowane w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje. Więcej o tej zasadzie pisaliśmy na naszym blogu: Business judgement rule – nowa zasada dla S.A. i sp. z o.o.

Kadencja a mandat członków zarządu i rady nadzorczej

Przepisy nowelizacji doprecyzowują także zasady obliczania długości kadencji członków zarządu oraz rad nadzorczych spółek z o.o. i S.A. Zgodnie z nowymi przepisami kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych (chyba że umowa spółki stanowi inaczej). Dotyczy to również kadencji członków organów trwających już w dniu wejścia w życie zmian.

Zapraszamy do śledzenia naszego bloga, gdzie wkrótce pojawią się nowe artykuły szczegółowo opisujące założenia nowelizacji.

Natalia Mosur
Senior Manager | Adwokat
natalia.mosur@olesinski.com

Katarzyna Łyżwa
Junior Associate | Dział VC/M&A
katarzyna.lyzwa@olesinski.com