Nowelizacja specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy – najważniejsze zmiany

Ustawodawca przyjął 15 kwietnia zmianę ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Jest to już kolejna nowelizacja specustawy od czasu jej uchwalenia. Zmiana weszła w życie z mocą wsteczną od dnia 24.02.2022 r. Poniżej przedstawiamy zestawienie najistotniejszych zmian wprowadzonych nowelizacją (link do pełnej treści ustawy nowelizującej – tutaj).

Jeszcze dłuższy czas oczekiwania na zezwolenia pobytowe?

W nowelizacji znalazł się zapis, na mocy którego bieg terminu na załatwienie sprawy dotyczącej:

• udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
• cofnięcia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej

w postępowaniach prowadzonych przez wojewodę nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu w okresie do dnia 31 grudnia 2022 r. W tym okresie nie stosuje się przepisów dotyczących bezczynności organu, czyli zaprzestanie przez organ czynności albo dokonywanie ich ze znacznym opóźnieniem nie będzie podstawą do jakichkolwiek działań / roszczeń wnioskodawcy. Jeżeli jednak organ podejmie w przedmiotowym okresie czynności wymienione w powyższych sprawach, to będą one skuteczne.

W praktyce jednak wojewodowie będą mogli wstrzymać się z procesowaniem spraw. Spowodować może to jeszcze dłuższy okres oczekiwania na wydanie / zmianę zezwoleń na pobyt dla obywateli innych państw niż Ukraina.

Na co jeszcze powinni zwrócić uwagę pracodawcy?

Wobec obywateli Ukrainy objętych specustawą wyłączono także możliwość zastosowania przepisu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który dotyczy zwolnienia z konieczności uzyskania zezwolenia na pracę przez cudzoziemców objętych ochroną czasową.

Zmiana ta nie będzie miała praktycznego znaczenia dla osób z Ukrainy wykonujących pracę w Polsce na podstawie specustawy, w przypadku zawarcia umowy o pracę / cywilnoprawnej z polskim pracodawcą, który w terminie 14 dni (od podjęcia pracy) powiadomi o tym  powiatowy urząd pracy.

Zmiana może mieć jednak znaczenie  w przypadku delegowania do Polski obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej – wtedykonieczne będzie uzyskanie dla nich zezwolenia na pracę.

Podwójna ulga na darowizny także w PIT

Do tej pory z podwójnej preferencji podatkowej, w związku z pomocą obywatelom Ukrainy (tj. możliwość zaliczenia darowizny do kosztów uzyskania przychodu, a następnie – jej „ponowne” odliczenie od dochodu, w ramach obowiązujących limitów), mogli skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy płacący CIT.

Po zmianie, także podatnik rozliczający PIT (np. jednoosobowy przedsiębiorca) będzie mógł odliczyć od dochodu darowizny rzeczy lub praw majątkowych także wtedy, gdy zostały już rozliczone w kosztach uzyskania przychodu.

W kręgu podmiotów, którym przekazanie darowizny uprawnia do wspomnianych preferencji, znalazły się m.in. organizacje pożytku publicznego (również ukraińskie), podmioty wykonujące działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego czy jednostki samorządu terytorialnego.

W przypadku przekazania środków fundacji ukraińskiej, możliwe będzie wyłącznie rozliczenie darowizny w kosztach uzyskania przychodu. Rozliczenie w kosztach, a następnie odliczenie od dochodu (przy czym, roczny limit wynosi 6% dochodu) możliwe jest tylko w przypadku darowizny na rzecz fundacji z siedzibą w Polsce lub innym kraju UE / EOG.

Rząd zapowiedział już dalsze zmiany specustawy, o czym będziemy Państwa na bieżąco informować. W razie dalszych pytań lub wątpliwości, nasi doradcy są do Państwa dyspozycji.

Andrzej Łobodziński
Senior Manager | Radca prawny
andrzej.lobodzinski@olesinski.com

Milena Turos
Senior Associate | Radca prawny
milena.turos@olesinski.com