Uczestnictwo w porozumieniach o charakterze antykonkurencyjnym wiąże się z odpowiedzialnością nie tylko zaangażowanych spółek – ale również zarządzających nimi menedżerów. Ustawowe zagrożenie karą dla takich osób wynosi 2 mln zł. W świeżo opublikowanych wyjaśnieniach (tutaj) Prezes UOKiK przedstawia w praktyce metodologię wymierzania wspomnianych kar pieniężnych.
Etap I – kwota bazowa kary
Do ustalenia tzw. kwoty bazowej kary, Prezes UOKiK w pierwszej kolejności bierze pod uwagę skalę naruszenia. Może ono mieć charakter bardzo poważny (porozumienia m.in. między konkurentami), poważny (porozumienia na różnych szczeblach obrotu, np. producent-hurtownik) oraz pozostałe (niebędące bardzo poważnymi lub poważnymi).
Kwota bazowa kary jest przypisana poszczególnym rodzajom naruszeń:
Kwota bazowa kary jest przypisana poszczególnym rodzajom naruszeń:
| Typ naruszenia | Kwota bazowa kary |
| Bardzo poważne | 75.000 – 300.000 zł |
| Poważne | 50.000 – 100.000 zł |
| Pozostałe | 10.000 – 75.000 zł |
Etap II – stopień wpływu menedżera na naruszenie
Jako kolejny weryfikacji podlega wpływ menedżera na naruszenie – jest on stopniowalny. W zależności od stopnia wpływu przyjmuje się odrębne mnożniki (do wcześniejszej kwoty bazowej):
- Wysoki wpływ – decydujący wpływ menedżera na naruszenie – mnożnik 0,75-1,25,
- Średni wpływ – brak decydującego wpływu, przy czym brak działania menedżera utrudniłby naruszenie w skali, do której doszło – mnożnik 0,35-0,75,
- Umiarkowany wpływ – rola w naruszeniu ma istotnie mniejsze znaczenie w porównaniu do innych menedżerów, a działania menedżera mają charakter głównie wykonawczy – mnożnik 0,15-0,35.
Kolejne etapy
Poza wskazaniem kwoty bazowej oraz wpływu zarządzających spółką na naruszenie, Prezes UOKiK do ustalania wymiaru kary bierze również pod uwagę:
- okoliczności łagodzące (np. działanie pod przymusem) oraz obciążające (np. uzyskanie znacznych korzyści z naruszenia) – co może spowodować wzrost lub obniżenie ustalonej dotychczas kwoty kary o maksymalnie 50%;
- okres naruszenia – w ramach którego ustalona wcześniej kwota kary ulega pomnożeniu przez liczbę lat odpowiedzialności menedżera za naruszenie (im dłuższy okres, tym wyższa kara); w przypadkach naruszeń krótszych niż rok, stosuje się mnożniki obniżające wartość kary;
- uprzednie naruszenie – może spowodować wzrost kary w przypadku osób, które dopuściły się wcześniej naruszeń o charakterze antykonkurencyjnym;
- adekwatność kary – tj. czy ustalony wymiar kary ma charakter odstraszający dla naruszającego (z uwzględnieniem przychodów osiąganych przez menedżera);
- maksymalną wartość kary (do 2 mln zł).
Istotna wskazówka dla spółek
Ustalona początkowo wartość kary (kwota bazowa) podlega zatem znacznym modyfikacjom – które istotnie wpływają na jej ostateczną wysokość (na korzyść lub niekorzyść ukaranej osoby zarządzającej). Ma to szczególne znaczenie dla spółek, wobec których Prezes UOKiK prowadzi postępowanie z tytułu praktyk antykonkurencyjnych (lub które takim postępowaniem są zagrożone). Opublikowane wyjaśnienia mogą służyć wstępnej ocenie odpowiedzialności osób zarządzających. W szerszej perspektywie – można się nimi posiłkować przy ocenie odpowiedzialności także samych spółek.
Jeśli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szerszej informacji w temacie zasad ponoszenia odpowiedzialności z tytułu praktyk antykonkurencyjnych, zachęcamy do kontaktu.
