Unijne zaświadczenia COVID-19 mogą ułatwić wyjazdy służbowe

Trwające już od niemal 1,5 roku ograniczenia w ruchu granicznym związane z pandemią COVID-19 w istotnym stopniu ograniczyły możliwość zatrudniania cudzoziemców, delegowania pracowników za granicę czy transgranicznego świadczenia usług. Przeszkodę dla pracodawców i pracowników w zakresie tzw. mobilności pracy stanowią nie tylko surowe przepisy, nakładające obowiązek odbycia kwarantanny czy ograniczające możliwość przekraczania granic wyłącznie do określonych kategorii osób, ale również ciągłe zmiany przepisów i ich niejednoznaczność.

Aktualne zasady przekraczania granic z Rosją, Ukrainą i Białorusią 

Zgodnie z aktualnym brzmieniem polskich przepisów, ruch graniczny (w kierunku wjazdowym) przez lądowe przejścia graniczne z Rosją, Białorusią i Ukrainą, a także przez przejścia graniczne lotnicze i morskie, ograniczony jest wyłącznie do określonych kategorii osób. Do osób uprawnionych do przekroczenia granicy należą m.in.:

• obywatele UE / EOG, Zjednoczonego Królestwa, Szwajcarii i Białorusi,
• cudzoziemcy posiadający wizę z adnotacją Business Harbour,
• rezydenci długoterminowi UE,
• obywatele Gruzji, Japonii, Kanady, Nowej Zelandii, Tajlandii, Tunezji, Korei Południowej, Australii i Izraela – przylatujący do Polski samolotem,
• cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy, którzy wykonują lub niezwłocznie po przekroczeniu granicy rozpoczną wykonywanie pracy w Polsce.

Niestety literalne brzmienie regulacji uniemożliwia przekroczenie granicy cudzoziemcom, posiadającym prawo do wykonywania pracy w Polsce, a zwolnionym z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę – np. pracownikom delegowanym na okres nieprzekraczający 3 miesięcy do prac montażowych i konserwacyjnych. Z naszego dotychczasowego doświadczenia wynika, że podejście Straży Granicznej bywa w tym zakresie restrykcyjne.

Przekraczanie granic wewnętrznych UE

W niektórych przypadkach (przybycie do Polski spoza strefy Schengen; przylot samolotem z Schengen bez aktualnego, negatywnego wyniku testu; przekroczenie granicy morskiej albo granicy lądowej wewnętrznej w celu udania się do miejsca zamieszkania w Polsce) w dalszym ciągu obowiązuje nakaz odbycia 10-dniowej kwarantanny. Osoba, która przekracza granicę morską lub lądową wewnętrzną w innym celu niż udanie się do miejsca zamieszkania, jest natomiast zobowiązana posiadać negatywny wynik testu w kierunku SARS-CoV-2, wykonanego w okresie 48 godzin przed przekroczeniem granicy.

Obowiązkowej kwarantanny nie stosuje się m.in. do ozdrowieńców (którzy zakończyli izolację / hospitalizację nie później niż 6 miesięcy przed dniem przekroczenia granicy), osób posiadających negatywny wynik testu w kierunku SARS-CoV-2, wykonanego po przylocie na terenie lotniska oraz osób posiadających zaświadczenie o odbyciu pełnego szczepienia przeciwko COVID-19. Sam okres kwarantanny ulega natomiast skróceniu w przypadku uzyskania negatywnego wyniku testu, wykonanego w ciągu 48 godzin po przekroczeniu granicy.

Unijne zaświadczenia COVID-19

W przypadku zamiaru przekroczenia granicy państwowej, istotne są nie tylko polskie przepisy w tym zakresie, ale również zasady obowiązujące w kraju docelowym oraz ewentualnych krajach, przez które odbywa się podróż. Do tej pory każde państwo UE stosowało własne regulacje, a kwestia uznawalności krajowych zaświadczeń o odbyciu szczepienia czy przebyciu COVID-19 budziła wiele wątpliwości. Wprowadzenie unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID-19 daje więc nadzieję na znaczne ułatwienie przemieszczania się w celach służbowych w obrębie Unii Europejskiej.

Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19 (UCC) jest dwujęzycznym, elektronicznym dowodem na to, że jego posiadacz został zaszczepiony przeciwko COVID-19, uzyskał negatywny wynik testu lub jest ozdrowieńcem. Jego uzyskanie jest nieodpłatne. Zaświadczenie, zawierające kod QR z istotnymi informacjami oraz cyfrowy podpis potwierdzający autentyczność, uznawane będzie we wszystkich krajach UE i Schengen.

Ostateczna decyzja, jakie ułatwienia związane będą z posiadaniem certyfikatu UCC, należeć będzie do poszczególnych krajów. Będą one jednak obowiązane akceptować zaświadczenia o szczepieniu każdą szczepionką dopuszczoną do obrotu w UE (Pfizer, Moderna, AstraZeneca, Johnson&Johnson), bez ich różnicowania. Niezależnie Komisja Europejska opracowała już projekt niewiążących zaleceń dla krajów członkowskich, dotyczących skoordynowanych reguł znoszenia obostrzeń. Zgodnie z projektem, osoby w pełni zaszczepione oraz ozdrowieńcy (do 180 dni od uzyskania dodatniego wyniku testu PCR) legitymujący się UCC, powinni być zwolnieni z obowiązku odbycia kwarantanny lub wykonania testu podczas podróży wewnątrz UE i strefy Schengen. Z obowiązku odbycia kwarantanny powinny zostać również zwolnione osoby posiadające UCC potwierdzający negatywny wynik testu PCR (do 72 godzin wstecz) lub antygenowego (do 48 godzin wstecz).

Zaświadczenia będą wydawane i uznawane przez wszystkie kraje UE i Schengen od 1 lipca, kiedy to formalnie wejdą w życie przepisy unijne dotyczące UCC (dla krajów, które będą wymagały więcej czasu na wprowadzenie cyfrowych rozwiązań przewidziano sześciotygodniowy okres przejściowy). Niemniej już teraz kolejne państwa stopniowo przystępują do systemu. Od 1 czerwca zaświadczenia wydają Bułgaria, Czechy, Dania, Niemcy, Grecja i Chorwacja, a także Polska – w Polsce UCC uzyskać można już online (w systemie IKP) oraz w placówkach leczniczych (punkty szczepień, przychodnia POZ – w zależności od rodzaju certyfikatu). Certyfikat wydany w Polsce jest ważny:

• od 14. do 365. dnia po podaniu ostatniej dawki szczepionki;
• od 11. do 180. dnia od uzyskania pozytywnego wyniku testu PCR lub;
• 48 godzin od otrzymania negatywnego wyniku testu na obecność koronawirusa.

Nie tylko na wakacje

Choć głównym celem wprowadzenia unijnych certyfikatów COVID-19 przed nadejściem lata było umożliwienie obywatelom UE wakacyjnych wyjazdów, na rozwiązaniu tym skorzystają również przedsiębiorcy i ich pracownicy. Zarówno zapewnienie powszechnej uznawalności certyfikatów w UE i Schengen, jak i zapowiadane ujednolicenie procesu znoszenia obostrzeń związanych z przekraczaniem granic w poszczególnych krajach, znacznie ułatwią realizację oddelegowań czy zagranicznych podroży służbowych.

Oczywiście będziemy Państwa na bieżąco informować o postępach we wdrażaniu systemu.

Milena Turos
Senior Associate | Radca prawny
milena.turos@olesinski.com

Ewa Pabian
Associate | Dział prawny
ewa.pabian@olesinski.com