Precedensowa wygrana przed NSA w sprawie wpłat na PFRON – przełamanie zasad odpowiedzialności za fałszywe informacje o obniżeniach z tytułu zakupu towarów i usług

Wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny przypieczętował precedensową wygraną naszego Klienta. NSA oddalił skargi kasacyjne Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od korzystnych wyroków WSA w Warszawie.

Sprawa dotyczyła ustalonych po stronie naszego Klienta przez PFRON setek tysięcy zaległości we wpłatach na fundusz za lata 2012-2015. Klient wykorzystywał bardzo popularny mechanizm ulg we wpłatach, dzięki zakupowi towarów i usług od przedsiębiorstwa zatrudniającego osoby z niepełnosprawnością. Wynika on wprost z ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych.  Obniżenie wpłat możliwe jest wyłącznie na podstawie informacji otrzymanych od sprzedawcy usług. Istotne jest, że ustawa nie wprowadza jakiejkolwiek możliwości weryfikowania prawdziwości składanych przez kontrahenta oświadczeń o kwocie ulgi (bazujących m.in. na jego stanie zatrudnienia) i nie pozwala przerzucić na niego konsekwencji fiskalnych ich błędów. Jak okazało się dopiero po krzyżowej kontroli PFRON, kontrahent naszego Klienta składał mu przez lata fałszywe oświadczenia, na podstawie których Klient obniżał swoje wpłaty.

Tłem sprawy okazał się dodatkowo wniosek o upadłość kontrahenta, jego liczne zaległości wobec wierzycieli i pracowników, a także toczące się postępowania karne przeciwko jego zarządowi w sprawach o oszustwa, co działo się już po zakończeniu współpracy z nim, a w trakcie kontroli PFRON.

Taki układ okoliczności przekreślał powodzenie ewentualnych roszczeń regresowych wobec kontrahenta naszego Klienta. Jedyną szansą na zwalczenie zaległości powstałych w całości bez jego wiedzy i winy, było odwołanie od decyzji PFRON.

Motywacją do walki przed sądami administracyjnymi w tej sprawie było wyjątkowe poczucie niesprawiedliwości przepisów i rażąco niesłuszne przerzucanie przez nie odpowiedzialności za ewentualne oszustwa kontrahenta na podmiot korzystający z ulg, który uczciwie płacił za zakupione towary i usługi.  Wydane dotychczas interpretacje przepisów i wyroki jednoznacznie trzymały się literalnej wykładni przepisów, nie wróżąc powodzenia skardze w sprawie naszego Klienta.

Dlatego bazą dla naszej argumentacji stały się przede wszystkim zarzuty konstytucyjne – naruszenie zasad demokratycznego państwa prawnego oraz zaufania obywateli do organów Państwa przez obciążenie naszego Klienta negatywnymi konsekwencjami działań innego podmiotu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, wydając absolutnie precedensowy wyrok w tej sprawie, w całości podzielił naszą argumentację. Podkreślił rolę wykładni funkcjonalnej, zamiast wykładni literalnej art. 22 ustawy o rehabilitacji i stwierdził, że cyt. „Organy obu instancji naruszyły art. 2 oraz art. 7 Konstytucji RP (…) Nakaz ochrony zaufania jednostki do państwa i do prawa implikuje w szczególności obowiązek poszanowania praw nabytych jednostki. Natomiast organ administracji publicznej, w wyniku naruszenia przepisów prawa przez (…) [kontrahenta spółki-przyp.], a nie przez stronę, pozbawił skarżącą prawa do skorzystania z ulgi”.

Powyższe orzeczenie zostało w dniu 2.02.2022 r. utrzymane przed Naczelny Sąd Administracyjny w całości.

Sprawę prowadziły: adwokat Anna Chrobot, partner w O&W, adwokat Małgorzata Łamek-Bogacz, manager w O&W oraz adwokat Joanna Dybciak-Kluska, senior associate w O&W.