Pracodawcy nie będą już informowani o kontrolach PIP

Do Sejmu trafił projekt zmiany ustawy Prawo przedsiębiorców, który ma ułatwić przeprowadzenie kontroli u pracodawców[1], likwidując istniejące od dawna wątpliwości.

Mamy tu na myśli zapis, który wprost wskazuje, że obowiązek zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli nie dotyczy kontroli przeprowadzanych przez Państwową Inspekcję Pracy.

Kontrole PIP – jak jest teraz?

Zgodnie z art. 24 ustawy o PIP[2] inspektorzy pracy są uprawnieni do przeprowadzania kontroli „bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy”. Przepis z pozoru jest jasny – inspektorzy PIP mają prawo do przeprowadzenia kontroli w każdym czasie, bez wcześniejszych zapowiedzi.

Istotne wątpliwości pojawiają się jednak po zestawieniu tej regulacji z przepisem art. 48 ustawy Prawo przedsiębiorców[3]. Zgodnie z jego brzmieniem organ kontroli ma obowiązek zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli najpóźniej na 7 dni przed jej rozpoczęciem. Wyjątki od tego obowiązku zostały wyliczone w katalogu, w którym nie wymieniono jednak wprost sytuacji przeprowadzania kontroli na podstawie przepisów ustawy o PIP.

Sprzeczne przepisy skutkowały (i nadal skutkują) niejednolitymi interpretacjami.

Inspektorzy rozpoczynając kontrolę bez uprzedzenia, powołują się na art. 48 ust. 11 pkt 1 Prawa przedsiębiorców, zgodnie z którym czynności kontrolne mogą zostać podjęte bez uprzedniego zawiadomienia w przypadku, gdy kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej albo bezpośrednio stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej. Bezpośrednią podstawą niezapowiedzianych kontroli staje się w tym przypadku Konwencja nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy[4], zgodnie z którą inspektorzy pracy są upoważnieni do „swobodnego wstępu, bez uprzedniego zawiadomienia, o każdej porze dnia i nocy, do każdego zakładu pracy podlegającego inspekcji”. Innego zdania są kontrolowani przedsiębiorcy, którzy twierdzą, że katalog wyjątków określonych w ustawie Prawo przedsiębiorców nie może być interpretowany rozszerzająco.

Projektowana zmiana

Projekt nowelizacji zakłada uzupełnienie katalogu wyjątków od konieczności informowania o planowanej kontroli. Przepis ustawy Prawo przedsiębiorców ma wprost wskazywać, że kontrole prowadzone na podstawie ustawy o PIP nie wymagają wcześniejszej zapowiedzi. Będziemy Państwa informować o dalszych działaniach związanych z projektem.

dr Małgorzata Grześków
Senior Associate | Adwokat
malgorzata.grzeskow@olesinski.com

[1] http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-564-2021/$file/9-020-564-2021.pdf

[2] Ustawa z dnia 1 lipca 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, Dz. U. z 2019 r. poz. 1251

[3] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, Dz. U. z 2021 r. poz. 162.

[4] Konwencja nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy przyjęta w Genewie dnia 11 lipca 1947 r. Dz. U. z 1997 r. nr 72 poz. 450.