Odszkodowania za lockdown – czy warto się o nie starać już teraz?
28/01/2021
W związku z wprowadzonymi z powodu pandemii koronawirusa ograniczeniami, w ostatnim czasie coraz więcej przedsiębiorców składa pozwy przeciwko Skarbowi Państwa, domagając się odszkodowania. Co jest podstawą tych roszczeń? Jakie są szanse firm na zadośćuczynienie od państwa? Wyjaśniamy poniżej.
Podstawa nr 1: Wprowadzone ograniczenia są niezgodne z Konstytucją
Jednym z najczęściej wykorzystywanych w pozwach przedsiębiorców zarzutów przeciwko wprowadzonym ograniczeniom jest ich domniemana niezgodność z Konstytucją. W takim przypadku na podstawie Kodeksu Cywilnego ustawodawca obarczony mógłby być odpowiedzialnością za szkodę, którą wyrządził wydany przez niego akt, niezgodny z normami wyższego rzędu. Co jednak istotne, aby móc żądać naprawienia takiej szkody, wspomniana niezgodność powinna zostać najpierw stwierdzona we właściwym postępowaniu, przez właściwy organ – w tym przypadku Trybunał Konstytucyjny (dotychczas brak linii orzeczniczej potwierdzającej, aby mógł by to być również sąd powszechny). Z tego powodu trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie będzie podejście sądów do pozwów opartych o tego typu argumentację.
Podstawa nr 2: Rada Ministrów była zobligowana do wprowadzenia stanu nadzwyczajnego
Inną podstawą roszczenia, równie często wykorzystywaną w pozwach przeciwko Skarbowi Państwa, jest brak wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, co rzekomo w zaistniałej sytuacji miało być obowiązkiem Rady Ministrów. Na podstawie Kodeksu Cywilnego można bowiem żądać odpowiedzialności za szkodę, która została wyrządzona z powodu niewydania aktu normatywnego, jeśli organ był do tego zobligowany przepisami prawa. W tym przypadku niezgodność takiego działania z prawem stwierdza sąd rozpoznający sprawę o odszkodowanie. Ta koncepcja może jednak zostać łatwo podważona, ponieważ dominuje stanowisko, że w czasie pandemii wprowadzenie stanu nadzwyczajnego jest tylko uprawnieniem Rady Ministrów, a nie obowiązkiem.
Czy przedsiębiorcy mają zatem szansę na odszkodowanie od Skarbu Państwa?
Niewykluczone. W O&W rekomendujemy wstrzymać się ze składaniem pozwów do czasu, gdy pojawią się korzystniejsze okoliczności prawne i poznamy stanowisko sądów. Zachęcamy jednak już teraz odpowiednio przygotować się do sporu w przyszłości. Pomagamy Klientom w określeniu terminu przedawnienia roszczeń, zabezpieczeniu i zebraniu odpowiednich dowodów, wyliczeniu szkody itd. – te kroki warto podjąć jak najszybciej*. Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w tym zakresie, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami:
Mateusz Kisiela
Senior Associate | Dział prawny
mateusz.kisiela@olesinski.com
Paweł Bury
Associate | Dział prawny
pawel.bury@olesinski.com
*Materiał ma charakter orientacyjny i nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Olesiński i Wspólnicy Sp.k. nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w niej zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia profesjonalnej porady specjalistów O&W.
