24 lutego 2021 r. Trybunał Konstytucyjny wydał korzystny dla przedsiębiorców wyrok[1], w którym stwierdził, że art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych[2] jest niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej[3].
Zgodnie z literalnym brzemieniem wspomnianego artykułu oraz dotychczasową praktyką części organów podatkowych, dla zastosowania wyższych stawek podatku od nieruchomości, właściwych dla przedsiębiorców oraz opodatkowania budowli, wystarczające jest samo posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę, a sama okoliczność czy te składniki majątku są faktycznie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej – jest bez znaczenia.
Przepis nie uwzględnia zatem, że przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi występują w obrocie prawnym w dwojakim charakterze: jako osoby prywatne i przedsiębiorcy.
Majątek niewykorzystywany do działalności gospodarczej opodatkowany stawkami podstawowymi
Przyglądając się tej kwestii TK, stwierdził, że przedsiębiorcy nie mogą być obciążani wyższą stawką podatku jedynie z powodu posiadania nieruchomości, które nie służą im do prowadzenia działalności gospodarczej (stanowią ich majątek osobisty). Według TK zastosowanie najwyższej stawki podatkowej dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wyłącznie na podstawie kryterium ich posiadania przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, stanowi nieproporcjonalną ingerencję w prawo do własności tych podmiotów.
W konsekwencji niedopuszczalne jest nierozróżnianie sytuacji podatkowej podatników posiadających nieruchomości, ale niewykorzystujących lub niemogących ich wykorzystać do prowadzenia działalności gospodarczej oraz podatników wykorzystujących posiadane nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej. Rozróżnienie to powinno zatem mieć wpływ na wysokość podatku od nieruchomości.
W związku z wyrokiem TK przedsiębiorcy, którzy otrzymali niekorzystne decyzje samorządowych organów podatkowych w zakresie opodatkowania nieruchomości pozostających w ich majątkach osobistych, mogą rozważyć wystąpienie z wnioskiem o wznowienie postępowań podatkowych.
Miesięczny termin na złożenie wniosku o wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną rozpoczął się od daty wejścia w życie wyroku TK, tj. od daty jego opublikowania w Dzienniku Ustaw (3 marca 2021 r.).
Co z opodatkowaniem majątku należącego do osób prawnych?
Wyrok TK odnosi się przede wszystkim do opodatkowania nieruchomości należących do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. W konsekwencji nie rozstrzyga bezpośrednio sposobu opodatkowania nieruchomości należących do osób prawnych (np. spółek posiadających nieruchomości, które nie są wykorzystywane dla celów działalności gospodarczej, ale np. do działalności rolniczej). W powyższym zakresie istotna może się okazać szczegółowa analiza uzasadnienia wyroku w celu sprawdzenia, czy argumenty przytoczone powyżej można odnieść również do majątku posiadanego przez osoby prawne.
Adam Gołębiewski
Consultant | Dział podatkowy
adam.golebiewski@olesinski.com
[1] (sygn. SK 39/19)
[2] (Dz.U.2019.1170 t.j. z dnia 2019.06.25; dalej jako: „u.p.o.l.”)
[3] art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji RP | (Dz.U.1997.78.483 z dnia 1997.07.16)
