System kaucyjny coraz bliżej?

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawą o odpadach[1], która ma wprowadzić w Polsce system kaucyjny. Co się zmieniło względem wcześniejszego projektu i kiedy mogą one wejść w życie?

Zmiany w systemie kaucyjnym

7 listopada 2022 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano kolejną wersję projektu nowelizacji, zgodnie z którym systemem kaucyjnym mają zostać objęte:

• butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3l, w tym ich zakrętki i wieczka wykonane z tworzyw sztucznych;
• butelki szklane wielkokrotnego użytku o pojemności do 1,5l;
• puszki aluminiowe o pojemności do 1l (nowy rodzaj opakowań).

Na skutek konsultacji m.in. z branżą handlową, wycofano się z wcześniejszych zapowiedzi objęcia systemem kaucyjnym także butelek szklanych jednorazowego użytku o pojemności do 1,5l.

Ponadto w nowym projekcie zwiększono do 200 m² powierzchnię sklepów, które będą zobowiązane do uczestniczenia w systemie kaucyjnym (we wcześniejszym projekcie było to 100 m²). Mniejsze jednostki handlowe będą mogły odbierać opakowania oraz opady opakowaniowe i tym samym zwracać kaucję dobrowolnie. Wszystkie jednostki będą zobowiązane do pobierania kaucji.

Projekt określa również maksymalną wysokość kaucji. Ma ona wynieść 2 zł. – z zastrzeżeniem, że wysokość kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań zostanie określona w rozporządzeniu.

Nowelizacja dopuszcza istnienie nawet kilku systemów kaucyjnych. Wprowadza również definicje: wprowadzającego napoje w opakowaniach, wprowadzającego napoje bezpośrednio oraz opakowań na napoje. Dodatkowo w projekcie uszczegółowiono obowiązki z zakresu ewidencji i sprawozdawczości, obejmujące opakowania i odpady opakowaniowe, które zostaną objęte systemem kaucyjnym.

Funkcjonowanie systemu kaucyjnego

W uzasadnieniu projektu wskazano na możliwy sposób działania systemu kaucyjnego. Jednostka handlowa będzie naliczała kaucję na paragonie za zakupiony produkt w opakowaniu objętym systemem kaucyjnym. Kaucja będzie uiszczana przez kupującego w momencie zapłaty za zakupy. Odbiór takich opakowań może następować na zasadzie zbiórki ręcznej w kasach obsługowych lub specjalnych punktach. Nie wyklucza się również zbiórki automatycznej, czyli przy pomocy tzw. butelkomatów. Jednak w tym przypadku nie doprecyzowano, na jakich zasadach będzie odbywało się zwracanie kaucji.

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów dotyczących systemu kaucyjnego powierzono wojewódzkim inspektoratom ochrony środowiska.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Obecnie projekt nowelizacji znajduje się na etapie przedsejmowym. Po przyjęciu zostanie skierowany do dalszych prac. Wprowadzenie systemu kaucyjnego jest związane z koniecznością realizacji obowiązku nałożonego przez unijną dyrektywę[2], a czas na jej implementację upłynął w lipcu 2021 r.

Zgodnie z informacjami Ministerstwa Klimatu i Środowiska uruchomienie systemu kaucyjnego powinno nastąpić najpóźniej do początku 2025 r.

Będziemy Państwa informowali o dalszych losach projektu.

Aleksandra Walasek
Senior Associate | OW Legal
aleksandra.walasek@olesinski.com

Małgorzata Rakoczy
Junior Associate | OW Legal
malgorzata.rakoczy@olesinski.com

[1] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12356003/katalog/12851459#12851459

[2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32019L0904