Zmiany w regulaminach oraz zasadach rękojmi i gwarancji, czyli sektor handlowy czeka wdrożenie nowych przepisów

Z dniem 01.01.2022 r. mają wejść w życie nowe przepisy dotyczące umów zawieranych z konsumentami. Wymuszą one podjęcie przez sprzedawców szeregu działań.

Wprowadzenie nowych regulacji wynika z implementacji do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw unijnych:

  • Dyrektywy Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych – tzw. dyrektywy cyfrowej
  • Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (EU) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/we i uchylającej dyrektywę 1999/44/we – tzw. dyrektywy towarowej.

 

Co istotne, w obu aktach prawnych przyjęto zasadę maksymalnej harmonizacji, mając na celu ujednolicenie przepisów obowiązujących w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Oznacza to, że państwa członkowskie nie mogą utrzymywać ani wprowadzać w ramach krajowych regulacji przepisów odbiegających od tych zawartych w dyrektywach. W konsekwencji, wprowadzane zmiany będą w dużej mierze stosowane nie tylko w Polsce, ale też w całej Unii Europejskiej. Wyjątek stanowią jednak sytuacje, gdy dyrektywy same w sobie pozostawiają pewien luz decyzyjny poszczególnym państwom implementującym omawiane przepisy.

Obecnie trwają prace nad ostatecznym kształtem ustawy implementującej obie dyrektywy do polskiego porządku prawnego – na dzień sporządzania wpisu prace legislacyjne są na końcowym etapie opiniowania projektu. Polska niejednokrotnie zwlekała z implementacją przepisów unijnych, jednak z uwagi na duży zakres zmian i ich stosowanie również poza Polską, przedsiębiorcy już teraz powinni wdrożyć wymogi wynikające z dyrektyw – ponieważ zgodność z ich wymogami należy spełnić do daty przywołanej na wstępie niniejszego wpisu tj. 01.01.2022 r.

 

Rękojmia i gwarancja konsumencka na nowych zasadach

Projekt ustawy dostosowującej polskie przepisy do dyrektywy towarowej wprowadza nowe zasady dotyczące rękojmi i gwarancji – a więc źródeł przeważającej części roszczeń konsumenckich.

Część wprowadzanych regulacji powiela dotychczasowe rozwiązania funkcjonujące w ramach kodeksu cywilnego. Nowością są jednak:

  • uzależnienie odpowiedzialności sprzedawcy od subiektywnych i obiektywnych przesłanek zgodności towaru z umową, które szczegółowo zostały określone w projektowanych przepisach obejmując np.
    • przydatność do szczególnego celu, do którego towar jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w momencie zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował,
    • fakt czy towar nadaje się do celów, dla których zazwyczaj korzysta się z towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk
    • fakt czy towar jest dostarczany z akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać;
  • wprowadzenie odpowiedniej kolejności korzystania przez konsumentów z odpowiednich środków ochrony prawnej (żądanie naprawy / wymiany towaru, obniżenia ceny, rozwiązania umowy);
  • wprowadzenie w ramach generalnych przesłanek odpowiedzialności sprzedawcy odstępstw dotyczących towarów z elementami cyfrowymi (których przykładem mogą być np. smartwatche czy smartphony) – wyłączona odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową w zakresie cech towaru, których konsument obiektywnie mógł się spodziewać (dot. funkcjonalności, kompatybilności, interoperacyjności i wsparcia technicznego), jeżeli, najpóźniej w chwili zawarcia umowy, konsument wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru.

 

Projektowane przepisy wbrew pozorom ograniczają zakres praw konsumenta względem przysługującego obecnie – i w części stanowią krok wstecz, zbliżony do regulacji obowiązujących przed grudniem 2014 r. Pomimo tego, ich wprowadzenie może stanowić dla przedsiębiorców dodatkowy koszt – ponieważ wymuszają one zmiany regulaminów oraz kluczowych procesów biznesowych realizowanych w ramach posprzedażowej obsługi konsumentów.

 

Nowy rodzaj umowy – umowa o dostarczenie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej

W ramach ustawy o prawach konsumenta pojawić się ma dodatkowy rozdział 5b, stanowiący bezpośrednią implementację przepisów dyrektywy cyfrowej. Dotychczas istniejące w polskim porządku prawnym regulacje dotyczące sprzedaży treści i usług cyfrowych były szczątkowe i dotyczyły jedynie wybranych uprawnień konsumenta (takich jak np. odstąpienie od umowy).

Nowe przepisy mają wprowadzić m.in.:

  • zdefiniowanie nowego rodzaju towaru i usługi: treści cyfrowej i usługi cyfrowej oraz umowy o ich dostarczenie;
  • warunki wykonania obowiązku dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej przez sprzedawcę rozumianych jako udostępnienie konsumentowi nie tylko samej treści cyfrowej, ale również środka pozwalającego na uzyskanie dostępu do tej treści cyfrowej lub jej pobranie, a także udostępnienie w ramach platformy wybranej przez konsumenta;
  • uprawnienia konsumenta na wypadek braku wykonania powyżej opisanego obowiązku przez sprzedawcę (wezwanie do dostarczenia treści lub usługi cyfrowej / prawo odstąpienia od umowy);
  • obowiązki przedsiębiorcy polegające na konieczności informowania konsumenta o dostępnych aktualizacjach niezbędnych do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz ich dostarczania do konsumenta.

 

 

Działania konieczne do podjęcia

Dostosowanie się do nowych przepisów wymaga od sprzedawców zmiany regulaminów świadczonych usług (w przypadku sprzedaży on-line), oraz procesów obsługi reklamacji i realizacji gwarancji (zarówno w przypadku e-commerce, jak i w sprzedaży stacjonarnej).

To duże wyzwanie dla przedsiębiorców – ponieważ dotyka kluczowych procesów obsługi klienta, a do wdrożenia wymaganych zmian nie będzie wystarczające jedynie wprowadzenie nowych postanowień do regulaminów, tylko niejednokrotnie ponowne przeszkolenie zespołów obsługi klienta czy zewnętrznych call-center. Skala zmian wymaga odpowiedniego czasu i przygotowania – czego ustawodawca nie ułatwia, zwlekając do ostatniej chwili z przyjęciem precyzujących przepisów.

___

Przedstawione w niniejszym wpisie zmiany to nie wszystkie z jakimi w najbliższym czasie będą musieli zmierzyć się przedsiębiorcy sprzedający na rzecz konsumentów. W tym miejscu zachęcamy do zapoznania się z innym materiałem w ramach naszego newslettera, a dotyczącym tzw. dyrektywy Omnibus, nakładającej dodatkowe obowiązki na przedsiębiorców – dostępnym tutaj.

 

Więcej informacji:

Łukasz Pociecha
Senior Associate | Adwokat
lukasz.pociecha@olesinski.com

Andrzej Boboli
Manager | Radca prawny
andrzej.boboli@olesinski.com

Andrzej Boboli

Senior Manager
Radca prawny | OW Legal

andrzej.boboli@olesinski.com