Postępowanie upadłościowe to nie zawsze KONIEC

Jakie możliwości ma dłużnik w postępowaniu upadłościowym? Jaki wpływ na jego przebieg mają wierzyciele? Jakie kompetencje ma w tym wszystkim sąd upadłościowy oraz sędzia komisarz? W dzisiejszym wpisie przybliżymy Państwu, jak wygląda postępowanie upadłościowe i jakie w ramach przepisów ustawy Prawo upadłościowe przewiduje ustawodawca.

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym (tj. przed 1.01.2016 r.) istniały trzy rodzaje postępowań: upadłościowe z możliwością zawarcia układu, upadłościowe obejmujące likwidację majątku dłużnika oraz postępowanie naprawcze. Obecnie, gdy mowa o postępowaniu upadłościowym, mamy na myśli postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku dłużnika, co jednak nie oznacza, że w ramach tego postępowania nie jest możliwe zawarcie układu, o czym więcej poniżej.

Jak rozpoczyna się postępowanie?

Postępowanie upadłościowe rozpoczyna wniosek o ogłoszenie upadłości (przy założeniu, że spełnia wymogi formalne i został należycie opłacony). Taki wniosek może zgłosić dłużnik, każdy z jego wierzycieli osobistych, a także inne podmioty wskazane wprost w ustawie. Na tym etapie sąd może również dokonać zabezpieczenia majątku dłużnika (na wniosek lub z urzędu). Sąd, co do zasady ma dwa miesiące od dnia złożenia wniosku na wydanie postanowienia w sprawie ogłoszenia upadłości. Kluczowym momentem dla wierzycieli nie jest jednak samo wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości przez sąd, a jego obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.  To od tej chwili wierzyciele mają 30 dni na zgłoszenie wierzytelności. Syndyk sporządza listę wierzytelności nie wcześniej niż po upływie tego  terminu.

Rola syndyka w postępowaniu

W tym samym czasie syndyk przystępuje do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego (proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, termin sprzedaży, preliminarz wydatków oraz ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej). Powyższe dokumenty są także podstawą do sporządzenia sprawozdania finansowego. Kolejnym etapem jest już likwidacja masy upadłości, którą syndyk powinien zakończyć w ciągu sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości.

 

 

Restrukturyzacja w upadłości, czyli o pre-pack-u słów kilka

Pre-pack to nowa instytucja prawa upadłościowego, która umożliwia przygotowanie sprzedaży całego przedsiębiorstwa dłużnika bądź też jego zorganizowanej części lub składników majątkowych, stanowiących znaczną wartość przedsiębiorstwa, jeszcze przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Taki model nie tylko wpływa na szybkość i efektywność postępowania, ale niezależnie od upadłości dłużnika, pozwala na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. W praktyce mamy więc do czynienia z jego restrukturyzacją. Co więcej, sprzedaż przedsiębiorstwa ma skutki sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym, a zatem nabywca otrzymuje przedsiębiorstwo bez obciążeń. O instytucji pre-packu jeszcze więcej w kolejnych wpisach w ramach cyklu RESTART.

Nie zawsze kończy się likwidacją…

Co prawda ustawodawca zdecydował się na przeniesienie regulacji dot. układu do ustawy Prawo restrukturyzacyjne, ale w ramach postępowania upadłościowego postanowił zostawić „furtkę”, która pozwoli na zawarcie układu (w praktyce zdarza się, że taka możliwość pojawia się dopiero w toku postępowania). Nadrzędnym celem jest oczywiście zaspokojenie wierzycieli w sposób najbardziej efektywny i optymalny. Jeżeli układ zrealizuje ten cel lepiej niż likwidacja majątku, należy go wdrożyć. Propozycje układowe w postępowaniu upadłościowym mogą zgłosić upadły, wierzyciel oraz syndyk. Dodatkowo, możliwość zawarcia układu stanowi uzasadnienie do całkowitego lub częściowego wstrzymania likwidacji masy upadłości.

Zasady podziału funduszy

Podział funduszy masy upadłości może nastąpić na podstawie planu częściowego, oddzielnego lub ostatecznego (w zależności od tego na jakim etapie postępowania jest dokonywany oraz jakiej części lub składników masy upadłości dotyczy). Taki plan podziału podlega zatwierdzeniu przez sędziego komisarza i jest wykonywany niezwłocznie. W pierwszej kolejności należy zawsze zaspokoić koszty postępowania, zobowiązania masy upadłości i należności alimentacyjne. Dopiero później, wierzyciele zaspokajani są zgodnie z planem podziału według zasad szczegółowo określonych w ustawie (zasada pierwszeństwa i proporcjonalności).

Zaspokojenie wierzycieli nie zawsze możliwe

Optymalnym zakończeniem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie wierzycieli w całości lub w części, jednak nie zawsze jest to możliwe.  Sąd stwierdza zakończenie postępowania upadłościowego po wykonaniu ostatecznego planu podziału, a także gdy w toku postępowania wszyscy wierzyciele zostali zaspokojeni. Zdarza się jednak tak, że przykładowo – majątek pozostały po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika obciążonych rzeczowo nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania – wówczas postępowanie ulega umorzeniu.

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Należy pamiętać, że postępowanie upadłościowe oraz postępowania restrukturyzacyjne mają się wzajemnie uzupełniać. Postępowanie upadłościowe natomiast to nie zawsze likwidacja majątku. Mając do wyboru szeroki wachlarz możliwości, które oferują obie ustawy warto wcześniej zaplanować dalsze kroki i z pomocą doradcy wdrożyć odpowiednie postępowanie. Nasi specjaliści z działu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego w kolejnych wpisach cyklu RESTART szczegółowo przedstawią możliwe scenariusze działania i instrumenty dostępne dla podmiotów z problemami finansowymi.

 

 

Autor: Anna Łozowska

MANAGER | RADCA PRAWNY | OW LEGAL

anna.lozowska@olesinski.com

Więcej